Zaštita kulturno-historijskog i prirodnog naslijeđa jedan je od osnovnih elemenata koji određuje pristup izradi Regulacionog plana "Soukbunar" obzirom na početak razvoja prostornog područja Soukbunar, prisustvo grupacija objekata koji čine ambijentalne cjeline, prisustvo objekata sepulkralnog naslijeđa, nacionalnih spomenika, lokaliteta poznatih prahistorijskih naseobina i elemenata prirodnog naslijeđa. Na osnovu uputstva o obaveznoj jedinstvenoj metodologiji za pripremu i izradu regulacionih planova i urbanističkih projekata, kao obavezan sadržaj i dokumentacija provedbenog plana su odrednice za zaštitu kulturno-historijskog i prirodnog naslijeđa.

Graditeljska cjelina obrađena ovim elaboratom nalazi se unutar dijela ulica Branilaca Sarajeva i Kulovića, dalje ide središnjim dijelom korita rijeke Miljacke uz Obalu Kulina bana, Jadranskom ulicom i uz vanjski zid Okružnog zatvora spaja se s polaznom tačkom u ulici Branilaca Sarajeva. U ovoj cjelini lociran je i lokalitet Kalin hadži Alijine džamije koji je predmet posebnih arheoloških istraživanja. Analiza poznatih tragova i putokaza koji upućuju na nastanak i formiranje dijela jedne graditeljske cjeline od nastanka do savremenog doba, obrađena elaboratom zaštite kulturno-historijskog i prirodnog naslijeđa, je razultat istraživanja arhitektonskih, urbanih i ambijentalnih karakteristika zadatog prostora. Elaboratom zaštite kulturno-historijskog i prirodnog naslijeđa u budućem planiranju mogu se otkloniti pogrešne intervencije u prostoru. Elaborat je polazna tačka, koja pruža mogućnost transformacije zatečenih fizičkih struktura u prostor ugodnijeg i prirodnijeg životnog okruženja, pa je u tom smislu podloga za izradu Urbanističkog projekta “Pošta-Sud”.

Terenskim istraživanjem na području Hrasnice i Hadžića utvrđeno je postojeće stanje kulturno-historijskog i prirodnog naslijeđa u pogledu obima, kvaliteta i stepena očuvanosti, utvrđena je arhitektonska tipologija građevina i ostalog naslijeđa, valorizacija, te su preporučene mjere zaštite. Prema Odluci o pristupanju izradi Regulacionog plana “Hrasnica” (“Službene novine Kantona Sarajevo”, br.13/11 od 25.05.2011.god.) granica je obuhvatila prostor između ulice Igmanskih bataljona, Hrasničke ceste i Put Famosa na sjeveru, fabrike FAMOS na istoku, podnožja Igmana na jugu i naselja Kovači na zapadu (granica obuhvata za koji se Plan radi sa preciznim katastarskim česticama data je kroz čl.2 Odluke o pristupanju izradi). Površina obuhvata prema navedenoj tački iznosi P=126,0 ha. Obzirom na utvrđenu vrijednost, služba zaštite je obuhvat prostorne cjeline Regulacionog plana “Hrasnica” proširila u zoni Stare osnovne škole jer je riječ o dokumentarno i arhitektonski vrijednom objektu.

Separat zaštite kulturno‐historijskog i prirodnog naslijeđa se bavi istraživanjem i analizom svih faktora kulturne materijalne i nematerijalne, kao i prirodne baštine. Svi oblici naslijeđa, uz njihov isprepleten i međusobni odnos, uticali su na kreiranje identiteta sa svim njegovim multidimenzionalnim manifestacijama, apstraktnim i materijalnim. Bazirajući se na prostorni identitet, postupkom evidencije (inventarizacije) i valorizacije različitih aspekata naslijeđa omogućava se definiranje mjera zaštite odnosno režima preventivne zaštite baštine, koji igra ključnu ulogu u očuvanju identiteta kroz prostorno i urbanističko planiranje, odnosno urbanističko‐arhitektonsko projektovanje. Na osnovu historiografske metodologije koji se temelji na istraživanju, kritičkoj analizi literature i dostupnih izvora, te terenskog istraživanja obrađen je historijski i razvojni prostor kroz ključne determinante koje su bitno odredile, uticale na procese formiranja, izgradnje i oblikovanja identiteta grada unutar zadatog okvira Regulacionog plana Koševo ‐ Alipašina ulica. Rezultat istraživanja je analiza, sinteza koja je u konačnici imala za cilj prepoznavanje identiteta predmetnog obuhvata, “prilog” u sveukupnoj historiji grada, te valoriziranje prostora kao cjeline, ali i njegovih pojedinačnih baštinskih aspekata. Poseban fokus je dat i na memorijalnu kulturu. Obuhvat Regulacionog plana "Koševo ‐ Alipašina" nalazi se u samom središtu grada, omeđen je dijelovima dugačkih ulica (Alipašina, Koševo, Maršala Tita) razvijenim na starijim putevima koji su vodili, bili trase kojima se dolazilo ali i izlazilo iz grada. Osim dijelova pomenutih ulica unutar obuhvata nalaze se ulice Hasana Kikića, Jezero, Danijela Ozmo, Kemal‐begova, dio ulice Sutjeska. Dio obuhvata predstavlja prostor Malog parka i manja ulica Dubrovačka. Ciljevi izrade ovog Elaborata su utvrđivanje postojećeg stanja u pogledu obima, vrste, kvaliteta i stepena očuvanosti kulturno‐historijskog i prirodnog naslijeđa, utvrđivanje prostorno‐ambijentalnih karakteristika fizičkih struktura, valorizacija svih aspekata naslijeđa i definisanje mjera zaštite za sve aspekte naslijeđa.

Cilj Studije je da utvrdi aktuelnu i cjelovitu valorizaciju kulturno - historijskog i prirodnog naslijeđa i da da prijedlog mjera za očuvanje, zaštitu i korišćenje. Izradom ove Studije nadležne službe u Kantonu i općinama dobile su ažurnu kartu i bazu podataka o stanju prirodne i graditeljske baštine na području Kantona Sarajevo koja zaslužuje poseban tretman u izradi razvojnih i provedbenih dokumenata kao aktuelnog i budućih zadataka prostornog planiranja. Pored uvoda, priloga i grafičkog dijela Studija ima dva poglavlja: Polazne osnove i Plansku zaštitu i unaprijeđenje kulturno-historijakog i prirodnog naslijeđa. U prvom dijelu se daju opće informacije, historijski i urbani razvoj Sarajeva, sistem zaštite kulturno-historijskog i prirodnog naslijeđa, te kvantifikacija i ocjena postojećeg stanja. Drugi dio sadrži: načela zaštite, ciljeve, metodologiju valorizacije naslijeđa, kvantifikaciju i nivoe planske zaštite naslijeđa, inventarizaciju i mjere planske zaštite sa detaljnom razradom kulturno-historijskog, a potom prirodnog naslijeđa. Zatim se obrađuje integracija zaštite kulturno-historijskog i prirodnog naslijeđa sa drugim funkcijama, a na kraju se daje prostorni razmještaj i bilans površina. Studija je ustanovila jedinstven registar kulturno-historijskogi prirodnog nasljeđa prema važećim zakonskim dokumentima, odnosno evropskim kriterijima, te je izvršena novelacija i registracija spomenika na postojećoj listi za područje Kantona Sarajevo. U Studiji su korišteni primarni i sekundarni izvori podataka, a obavljen je i značajan obim terenskih istraživanja (Rekognosciranje terena i ubiciranje pojedinih dobara, fotografiranje karakterističnih objekata, kompleksa, pejsaža, spomen obilježja) Također, značajan doprinos Studije su grafički prilozi koji su urađeni u GIS formatu, u kojem je rađen i Prostorni plan Kantona Sarajevo za period od 2003. do 2023. godine.

Osovinu područja za koji se radi Separat zaštite kulturno-historijskog i prirodnog naslijeđa za Regulacioni plan "Alifakovac - Babića bašča" predstavlja ulica Veliki Alifakovac, od Inat-kuće u pravcu sjeveroistoka, kroz staro Alifakovačko groblje do raskršća Čeljigovića i Podcarine. Upravo na ovom raskršću stoljećima je postojala carinska postaja – malta, gdje se carinila roba pristigla karavanima sa istoka i usmjeravala širokim kaldrmisanim putem do podnožja Alifakovca i dalje, prema Carevoj mahali i Čaršiji. Osnovna urbana matrica predstavljena je uskim krivudavim ulicama sa čijih strana su se nizali neprekinuti mekani potezi objekata i avlijskih zidova. godine 1882. na cijelom evidentiranom području nije postojao niti jedan objekat bez avlije, a u sjevernom dijelu lokaliteta osim avlije, svaka parcela imala je baštu ili voćnjak. U sredini obuhvata, uporedo sa razvojem četiri mahale, stoljećima se razvija i Alifakovačko groblje sa turbetima i česmom, danas nacionalni spomenik BiH. Nišani u obliku stela sa srednjevjekovnim motivima, pronađeni u groblju, jasno ukazuju na tragove ljudskog prisustva i prije procesa do danas sačuvanog modela urbanizacije koji počinje sa dolaskom Osmanlija, sredinom 15.stoljeća. Ovim dokumentom upućuju se planeri na neophodne pravce savremenog razvoja koji će obezbijediti potreban kvalitet života i pri tome očuvati mjerilo, karakter i druge nematerijalne vrijednosti života u tradicionalnom stambenom naselju. Zadatak službe zaštite je da ukaže na suštinske vrijednosti ambijenta i predloži mjere za njihovo očuvanje, kao i da ukaže na teške oblike razaranja ambijenta stihijskom gradnjom, posebno tokom zadnjeg desetljeća.

Separat zaštite kulturno-historijskog i prirodnog naslijeđa za Izmjene i dopune Regulacionog plana "Centar Ilidža" definiše utvrđivanje stanja u pogledu obima, vrste, kvaliteta i stepena očuvanosti graditeljskog (kulturno-historijskog) i prirodnog naslijeđa, utvrđivanje urbnističkih karakteristika, prostorna kompozicija, ambijentalne osobenosti, utvrđivanje arhitektonske tipologije građevina, uređivanje uzroka devastacije graditeljskog naslijeđa i vrijednosti ambijentalne osobenosti. Valorizacija arhitekture i urbanizma, uspostavljanje strukturalnih odnosa koji će očuvati prostorno-plastične vrijednosti cjeline. Sadržaj prostorno planske dokumentacije, regulisan Zakonom o zaštiti kulturno-historijskog i prirodnog naslijeđa te Zakonom o prostornom planiranju, između ostalog, u svom sastavu ima i Separat kojim je regulisan tretman kulturno- historijskog i prirodnog naslijeđa.

Ured za borbu protiv korupcije i upravljanje kvalitetom Kantona Sarajevo je uz pomoć i podršku Ambasade Sjedinjenih Američkih Država uspostavio Interaktivnu mapu za područje Kantona Sarajevo. Razlozi za uspostavu ovakvog alata su višestruki, počevši od potrebe za prezentiranjem javnosti prikupljenih podataka iz oblasti gradnje i prostornog planiranja u Kantonu Sarajevo, neophodnosti povećanja same transparentnosti (kao najefikasnijeg lijeka protiv korupcije) procesa koji se odvijaju u ovom sektoru, kao i u svrhu praćenja i prevencije koruptivnih aktivnosti i ponašanja u ovoj oblasti. Interaktivna mapa pruža mogućnost provjere da li se u sektoru gradnje i prostornog planiranja djeluje i postupa u skladu sa propisima, a raspoloživi podaci se odnose se na dva segmenta: gradnja objekata i sječa šume. Segmenti su u Mapi prikazani odgovarajućim simbolima i vizuelnim rješenjima zavisno od stadija gradnje u kojem se objekat nalazi, odnosno da li se radi o bespravnoj sječi/krčenju šume ili po odobrenju nadležnog organa, uz ostale relevantne podatke koji se odnose na ove segmente. U sektoru gradnje i prostornog planiranja od presudnog značaja za sprečavanje potencijalnih štetnih posljedica jeste blagovremenost informacija. Dakle, kroz Interaktivnu mapu namjera je da se podstakne društveni aktivizam u oblasti gradnje i prostornog uređenja u svrhu sprečavanja korupcije i drugih nepravilnosti, a na osnovu blagovremenih informacija koje ovaj alat omogućava. Postoji više veoma značajnih ciljeva koji se žele postići uspostavljanjem i stavljanjem na raspolaganje široj javnosti ovakvog analitičko-statističkog alata: povećanje stepena transparentnosti (kao najefikasnijeg rješenja protiv korupcije) u sektoru gradnje i prostornog planiranja; zaštita prirodnih resursa i životnog prostora; prevencija i sprečavanje korupcije u sektoru gradnje i prostornog planiranja; praćenje djelovanja političkih subjekata, te prevencije i sprečavanja finansiranja političkih partija; prevencija i sprečavanje ulaganja tzv. „prljavog novca“; poboljšanje kvaliteta samih prijava korupcije i drugih nepravilnosti; poboljšanje efikasnosti i ekonomičnosti postupanja nadležnih organa itd.